Het coronavirus en overmacht: wel of niet van toepassing?

Het coronavirus heeft de afgelopen maanden de wereld volledig in zijn ban genomen. Bijna dagelijks verandert de situatie en is de overheid gedwongen om steeds strengere maatregelen te treffen. Ook in Nederland. Zo is inmiddels de horeca volledig gesloten, zijn alle evenementen tot 1 juni verboden en mag je nog maar met één persoon per vierkante meter een winkel betreden. Het behoeft geen toelichting dat de virusuitbraak enorme gevolgen heeft voor de handel. Een veel opkomende vraag is dan ook: wanneer kan ik met succes een beroep doen op overmacht? En wat komt hier allemaal bij kijken?

Als we kijken naar de wet, dan geeft deze een ruime uitleg aan het begrip ‘overmacht’. Hieraan is al voldaan als – simpel gezegd – beide partijen niets aan een situatie kunnen doen. In de praktijk betekent dit dat de situatie dus niet te voorzien was en in alle redelijkheid ook niet voor iemands risico hoort te komen. Duidelijk mag zijn dat aan dat vereiste in veel gevallen wordt voldaan, aangezien niemand het coronavirus vooraf kon zien aankomen. Alleen voor contracten die al tijdens de uitbraak zijn afgesloten, kan dit een probleem opleveren.

De Nederlandse wet geeft partijen de ruimte om in contracten af te wijken van bovenstaande definitie. Van deze ruimte wordt veelvuldig gebruik gemaakt door de overmachtsclausule te beperken in overeenkomsten of in verzekeringspolissen. Oftewel: er is dan minder snel sprake van overmacht dan volgens de definitie in de wet. Een veel gebruikte beperking is dat alleen onder strikte, vooraf bepaalde, omstandigheden sprake kan zijn van overmacht, bijvoorbeeld als iets door een overheidsbesluit onmogelijk wordt gemaakt.

Om een concreet voorbeeld te noemen: er zijn inmiddels talloze evenementen geannuleerd als gevolg van het coronavirus. De oplettende kijker zal zijn opgevallen dat het annuleren vaak pas gebeurt nádat de overheid een officieel verbod op evenementen in die periode heeft aangekondigd. Dit terwijl het in veel gevallen ook daarvoor al zeker was dat een evenement niet door kon gaan. Reden daarvoor is dat, als een evenement wordt geannuleerd zónder dat hier een overheidsbesluit aan ten grondslag ligt, dit reden kan zijn voor een verzekering om geen geld uit te keren. Aangezien de organisatie van een evenement een enorme kostenpost is, kan dit voor grote financiële problemen zorgen.

Let dus altijd goed op of een beroep op overmacht gerechtvaardigd is en breng uw rechtspositie vooraf goed in kaart.

Voor al uw vragen over het coronavirus en overmacht zijn wij u graag van dienst.